گیاه زنجبیل از جمله گیاهان دارویی، به خصوص در کشور ایران میباشد. زنجبیل تازه حاوی 3/2 درصد پروتئین، 9/0 درصد چربی ( از قبیل گلیسریدها، فسفاتیدیک اسید، لسیتین و اسیدهای چرب)، 2/1 درصد ترکیبات معدنی، 4/2درصد فیبر، 3/12درصد کربوهیدرات و 9/80 درصد رطوبت است.

مواد معدنی موجود در زنجبیل شامل آهن، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر می باشد. ریزوم پودر شده زنجبیل حاوی 6-3 درصد روغن،9 درصد پروتئین،70-60 درصد کربوهیدرات، 8-3 درصد فیبر، 8 درصد خاکستر، 12-9 درصد آب و 3-2 درصد چربی فرار است و ویتامین هایی از جمله تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و ویتامین C وجود دارد.

البته نوع ترکیبات بسته به نوع گونه، شرایط کشت، روش خشک کردن و غده ذخیره کردن زنجبیل متفاوت است. ترکیبات شیمیایی زنجبیل 6 شوآگول، 6 و10 دی هیدرو جینجردیون، 6 و 10 جینجردیون، 6پادول، گالانال A و B، والینوئید و زینجرون است. ترکیبات دیگر شامل کربوهیدرات، چربی، مواد معدنی، ویتامین ها و واکس ها و زنجبین است.

این گیاه به عنوان یکی از پرسابقه ترین گیاهان دارویی در علم پزشکی به خصوص در درمان التهاب در آرتریت می باشد. التهاب به خصوص نوع مزمن آن از عوارض شایع بسیاری از بیماری هاست که در آن سیستم ایمنی بدن دچار تضعیف فعالیت می شود و مشکلات بالینی بسیاری را برای بیماران درگیر با آن به وجود می آورد.

یکی از ویژگی های التهاب افزایش اکسیداسیون آراشیدونیک اسید، تولید پروستاگلاندین و لوکوترین ها است. ترکیبات زنجبیل از جمله جینجردیون و شوآگول دارای اثرات فارماکولوژیک مشابه با داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی هستند و سبب مهار متابولیسم آراشیدونیک اسید و در نهایت سنتز پروستوگلاندین می شود.

بنابراین به عنوان یک عامل ضدالتهابی موثرتر از داروهای ضدالتهابی مرسوم و با اثر جانبی کمتر عمل می کند. 6-شوآگول با آبشار آراشیدونیک التهاب مداخله می کند و منجر به مهار سیکلواکسیژناز و جلوگیری از آزادسازی پروستاگلاندین می شود.

همچنین زنجبیل در درمان التهاب و روماتیسم موثر است که این را از طریق مهار سنتز لوکوترین و پروستوگلاندین انجام می دهد. عصاره زنجبیل سبب مهار بیان ژن های متعدد در گیر در پاسخ های التهابی می گردد که این شامل ژن های کد کننده سیتوکنین، کیموکنین و آنزیم سیکلواکسیژناز 2 است.

البته با توجه به عوارض احتمالی تداخل بین زنجبیل و داروهایی مانند ناپروکسن، انوکساپارین سدیم، آسپرین، وارفارین، دیکلوفناک، داروهای قند خون، پلاویکس، داروهای کاهنده فشارخون، سیکلوسپورین وجود دارد بنابراین در صورت مصرف زنجبیل به صورت زیاد و طولانی مدت با پزشک در این زمینه مشورت شود.

"فاطمه شفیعی" کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر